عمل جراحی غده پاروتید یا پاروتیدکتومی چیست ؟

غدد پاروتید یا بناگوشی یک غده بزاقی است که در پایین گوش و قسمت کنار صورت قرار گرفته است. غدد بناگوشی از دو جزء تشکیل شده اند که در سمت راست و چپ قرار گرفته اند که جزء غدد اصلی بزاقی به شمار می آیند. غدد اصلی بزاقی غده پاروتید، تحت فکی و زیر زبانی همراه با غدد بزاقی فرعی یا مینور هستند که در کل حفره بینی، سینوس، دهان و گلو پراکنده اند. آنها معمولاً چربی، رطوبت حلق و دهان را ایجاد می کنند و دارای ترشحات بزاقی هستند. یکی از شایع ترین ارگان های بدن که تنوع بسیار زیادی از نظر تومورها را دارند غدد بزاقی می باشند.
این غدد همانند هر سلول در بدن ممکن است دچار سلول های تومورال شوند و تومورهای که غدد بزاقی را درگیر می کند، ممکن است طیف وسیعی از تومورهای خوش خیم و بدخیم را داشته باشند. جراحی اولین راهکار مؤثر است که متخصص گوش و حلق و بینی به شما ارائه می دهد. با انجام عمل جراحی می توان به طور کاملاً یا جزئی از غده بزاقی را برداشت تا درمان قطعی حاصل شود و اثری هم از تومور پاروتید باقی نماند. پاروتیدکتومی یک روش جراحی است که شامل برداشتن جزئی یا کامل غده پاروتید، یک غده بزاقی کوچک واقع در جلو و زیر لاله گوش است.

علت به وجود آمدن غده پاروتید

تا به امروز دلایل شکل‌ گیری تومور پاروتید برای محققان و پزشکان به طور دقیق مشخص نشده است. با این وجود برخی عوامل را در ابتلای افراد به این بیماری دخیل می‌دانند. این عوامل عبارتند از:

• قرار‌گیری در معرض اشعه ایکس
• عدم رعایت بهداشت دهان و دهان
• مصرف بالای دخانیات
• استفاده از دندان‌های مصنوعی
• تغییرات ژنتیکی
• ابتلا به ویروس اپشتین بار

عوامل تشدید کننده غده پاروتید

• وجود سنگ در مجاری بزاقی
• استعمال دخانیات و هر گونه مواد مخدر دود زا
• استفاده از بریس و دندان های مصنوعی در دهان

علائم ایجاد تومور پاروتید

ایجاد تومور پاروتید با علائم و نشانه‌هایی همراه است که از طریق آنها می‌توان تا حد زیادی این بیماری را تشخیص داد. هر چند این علائم در تمامی بیماران به یک شکل بروز نمی‌کنند. با این حال می‌توان از آنها به عنوان شایع‌ ترین علائم این بیماری نام برد:

• بی‌حس شدن صورت
• کاهش وزن بدون دلیل، تب یا عرق کردن شبانه
• درد ناگهانی صورت و یا گردن
• ایجاد برآمدگی دردناک یا بدون درد در محل قرار‌گیری پاروتید
• احساس پر بودن یا تورم غده پاروتید
• ضعف ماهیچه‌های صورت
• پیچش ماهیچه‌های صورت
• فلج شدن عضله‌های صورت
• ایجاد توده در گونه، گردن و دهان
• اختلال در صحبت کردن

انواع سرطان پاروتید

سرطان پاروتید انواع بسیار زیادی دارد. در حالت عادی، غده پاروتید از انواع زیادی از سلول‌های سالم تشکیل شده است. هر کدام از این سلول‌ها ممکن است آغازگر یک نوع از سرطان پاروتید باشند. نوع سرطان پاروتید به سلولی که منشأ اصلی سرطان است، بستگی دارد. در زیر به برخی از مهم‌ترین انواع سرطان پاروتید اشاره می‌شود:
موکواپیدرموئید کارسینوما(Mucoepidermoid carcinoma) شایع‌ترین نوع سرطان غدد بزاقی به شمار می‌رود. شایع‌ترین محل بروز این نوع سرطان، غده پاروتید است. احتمال کمتری وجود دارد که این نوع سرطان غده بزاقی زیر زبانی یا غدد بزاقی فرعی را درگیر نماید. این نوع سرطان به لحاظ درجه بندی سرطانی بودن سلول‌ها، در بیشتر موارد، در درجه پایین قرار دارد. با وجود این، گاهی ممکن است انواع درجه متوسط یا بالای این سرطان هم گزارش شود.
آدنوئید سیستیک کارسینوما(Cystic adenoid carcinoma) یا کارسینوم آدنوئید کیستیک دومین نوع شایع سرطان پاروتید است. رشد این نوع سرطان به طور معمول، کند و آهسته است. آدنوئید سیستیک کارسینوما در بیشتر موارد، به لحاظ درجه بندی سرطان، در درجه پایین (گرید کم) قرار دارد.
آسینیک سل کارسینوما(Acinic cell carcinoma) یا کارسینوم سلول آسینیک بیشتر از هر جای دیگر در غده پاروتید تظاهر پیدا می‌کند. این نوع از سرطان پاروتید رشدی آهسته دارد. آسینیک سل کارسینوما بیشتر در افراد جوان رخ می دهد.
آدنوکارسینوم پلی مورفوس(Adenocarcinoma polymorph) که به ندرت غده پاروتید را درگیر می‌کند و بیشتر در غدد بزاقی فرعی اتفاق می‌افتد. این نوع از سرطان غدد بزاقی در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است.

تشخیص غده پاروتید

تومورهای پاروتید می‌توانند از نظر تظاهرات و علائم مرتبط متفاوت باشند. با توجه به عوامل مختلفی از جمله نوع تومور، محل، وسعت بیماری، بیماری های همراه و سلامت عمومی‌بیمار، هر مورد تومور پاروتید باید به دقت ارزیابی شود تا تشخیص دقیق و سفارشی سازی یک برنامه درمانی مناسب انجام شود. متخصص غدد بزاقی از این عوامل حساس آگاه است و برای ارزیابی و درمان موارد مشکوک تومورهای پاروتید صلاحیت بیشتری دارد. ارزیابی جامع پرونده شما باید شامل موارد زیر باشد:
سابقه بیمار
ارزیابی اولیه شامل بررسی گسترده سابقه پزشکی بیمار و علائم مرتبط او است. یک تاریخچه عمیق در تعیین جدول زمانی شروع علائم، فراوانی، شدت، عوامل تشدید کننده و یا بهبود بخش و فعالیت های مرتبط مهم است. این اولین مرحله حیاتی در فرآیند ارزیابی به تهیه فهرستی از توضیحات احتمالی برای علائم بیمار کمک می‌کند.
معاینه فیزیکی متمرکز
یک معاینه فیزیکی متمرکز برای مشخص کردن بیشتر علت علائم بیمار بسیار مهم است. در حالی که رشد غده پاروتید ممکن است اغلب تصاویری از رشد تومور را در ذهن بیمار تداعی کند، چندین فرآیند بیماری وجود دارد که منشأ غیر نئوپلاستیک دارند مانند بیماری کیستیک، هیپرتروفی غده، پاروتیت و غیره که می‌توانند بزرگ شدن پاروتید را توضیح دهند. یک معاینه فیزیکی متمرکز به پزشک در تمایز بین این فرآیندهای بیماری کمک می‌کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک می‌تواند یکپارچگی و عملکرد سیستم غدد بزاقی را ارزیابی کند. خود غده را می‌توان به صورت دستی با لمس ملایم بررسی کرد تا پزشک بتواند قوام بافت زیرین و هر گونه رشد قابل توجه را تأیید کند.
تصویربرداری
تصویربرداری اغلب به منظور بررسی بیشتر یکپارچگی سیستم غدد بزاقی و کمک به تعیین گسترش یا وسعت بیماری درخواست می‌شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای ارزیابی تومورهای غده پاروتید اهمیت ویژه ای دارد. سرطان های نفوذی می‌توانند عملکرد غدد و معماری مجرای را به خطر بیندازند. تصویربرداری در تعیین حضور و میزان این توده ها کمک کننده است.
روش های تشخیصی
بیوپسی غدد بزاقی آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA)
بیوپسی می‌تواند اطلاعات تشخیصی مربوطه را در مرحله ارزیابی تومورهای غدد بزاقی ارائه دهد. در طی FNA، نمونه‌های بافت غده‌ای کوچک به‌دست می‌آیند و با میکروسکوپ بررسی می‌شوند تا یکپارچگی سلولی غده بزاقی مشخص شود. این اطلاعات می‌تواند یک تشخیص قطعی ارائه دهد یا ظن به سایر شرایط را رد کند.
سیالندوسکوپی
ارزیابی مجرا از طریق سیالندوسکوپی یک روش تشخیصی ابتکاری کم تهاجمی ‌است که در ارزیابی اختلال عملکرد غدد بزاقی، از جمله بیماری انسدادی سیستم مجرای غدد بزاقی مفید است. سرطان مهاجم یا سایر توده های خوش خیم می‌توانند سیستم مجرای را مسدود یا فشرده کنند.

درمان سرطان غده پاروتید با جراحی

جراحی غدد پاروتید، یک جراحی دقیق است. این تومور با عصب فشیال یا عصب هفتم مغزی، مجاورت دارد. عصب فشیال، بعد از خروج از مغز وارد گوش شده و بعد از خروج از استخوان های گوش از ناحیه بناگوشی خارج می شود و این عصب، به صورت 5 شاخه وارد صورت شده و به عضلات صورت، عصب می بخشد. پاروتیدکتومی یا جراحی خارج کردن غده پاروتید برای درمان سرطان غدد بزاقی که معمولاً با رشد تومور در غده پاروتید اتفاق می‌افتد، استفاده می‌شود. بیشتر تومورهای غده پاروتید خوش‌ خیم و حدود 20 درصد از موارد بدخیم (سرطانی) هستند. پاروتیدکتومی همچنین ممکن است برای درمان بیماری‌های دیگر مانند عفونت مزمن یا انسداد غدد بزاقی انجام شود. دو نوع جراحی پاروتیدکتومی وجود دارد: پاروتیدکتوومی سطحی و پاروتیدکتومی کامل. هر دو نوع جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد.

پاروتیدکتومی سطحی

در این نوع جراحی قسمت بیرونی غده پاروتید برداشته می‌شود. جراح یک برش از جلوی گوش تا گردن ایجاد می‌کند تا به غده پاروتید دسترسی پیدا کند. معمولاً در پاروتیدکتومی سطحی عصب صورت آسیب نمی‌بیند و در نتیجه مشکلی برای حرکات صورت ایجاد نمی‌شود.

پاروتیدکتومی کامل

در پاروتیدکتومی کامل جراح یک برش از جلوی گوش تا گردن ایجاد می‌کند تا غده پاروتید را به طور کامل خارج کند. در این نوع جراحی با توجه به محل تومور ممکن است نیاز باشد برخی از اعصاب صورت و بافت‌های دیگر نیز خارج شود، درنتیجه ممکن است حرکت صورت پس از جراحی دچار اختلال شود.
در برخی موارد که سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی نیز سرایت کرده باشند یا احتمال سرطانی شدن غدد در آینده وجود داشته باشد همزمان گره‌های لنفاوی گردن نیز خارج شود، که به آن لنفادنکتومی می‌گویند.

درمان نوین تومورهای پاروتید

امروزه با پیشرفت علم جراحی تومورهای پاروتید، به کمک دستگاه هایی به نام نرو که عصب را به دقت در هنگام عمل شناسایی کرده، انجام می شوند و به کمک نرو مانیتورینگ، در حین عمل می توان عصب را بدون هیچ آسیبی از تومور جدا کرد.

مراقبت های قبل از عمل جراحی غدد پاروتید

• راهنمایی های ارائه دهنده خود را در مورد اینکه کدام داروها و مکمل ها را می‌توانید با خیال راحت مصرف کنید، دنبال کنید.
• توصیه های ارائه دهنده یا پزشک خود را در مورد زمان توقف خوردن یا نوشیدن قبل از جراحی دنبال کنید.
• از راهنمایی های ارائه دهنده خود در مورد ترک سیگار پیروی کنید.
• اقدامات اورژانسی پس از عمل جراحی غدد پاروتید
• بیمارانی که تحت عمل تومور پاروتید قرار می‌گیرند، بعد از اتمام جراحی و برای پیشگیری از بروز عفونت بهتر است محل بخیه‌ها را به صورت مداوم شست و شو داد. استراحت مطلق یکی دیگر از مراقبت‌ها بعد از انجام این جراحی است. این کار به منظور تجدید قوا و از دست دادن انرژی از دست رفته ضروری است. مصرف آب و مایعات در روز‌ها و ساعات اولیه بعد از عمل باعث کاهش حالت تهوع در بیماران تحت عمل جراحی تومور پاروتید می‌شود. همچنین برای التیام بخیه‌ها باید از پماد‌های ضد زخم و ضد اسکار با دستور پزشک استفاده کرد. استفاده از کمپرس گرم برای بازگرداندن اعصاب حسی صورت به حالت اولیه توصیه می‌شود. همچنین بهتر است تا بهبودی کامل از مصرف غذا‌های ترش و تند خودداری کرد.

مراقبت های بعد از عمل جراحی غدد پاروتید

در روزهای اول پس از جراحی پاروتید، بخیه ها باید با آب و صابون شسته شوند تا از عفونت جلوگیری شود. البته استفاده از الکل و پراکسید هیدروژن برای این کار توصیه نمی شود، زیرا می تواند روند بهبودی را کند کند.
تورم، کبودی و سفت شدن اطراف زخم پس از جراحی از عوارض موقت جراحی است. سختی اطراف زخم در هفته سوم به حداکثر خود می رسد؛ اما 3-2 ماه پس از عمل از بین می رود. ماساژ دادن زخم در هفته سوم می تواند به بهبود سریعتر زخم کمک کند.
شما می توانید 2 تا 4 هفته پس از جراحی غدد بزاقی پاروتید به فعالیت های روزانه خود بازگردید.
شما باید دستورالعمل های پزشک خود را به دقت دنبال کنید و داروی خود را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. تا در کوتاهترین زمان ممکن دوران نقاهت را طی کنید.
حداقل تا دو هفته پس از جراحی پاروتید باید از بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و سفر هوایی خودداری کنید.
همچنین لازم است از خوردن غذاهای تند و ترش خودداری شود.

عوارض بعد از عمل غده پاروتید

جراحی پاروتید نیز مانند هر جراحی دیگر ریسک‌های بالقوه‌ای دارد که عبارتند از:

• آسیب به اعصاب صورت و فلج صورت
• درد هنگام جویدن
• سندروم فری (آسیب به غده پاروتید یا اطراف آن که باعث قرمزی و تعریق گونه‌ها در هنگام خوردن یا حتی فکر کردن به خوراکی‌های تحریک‌ کننده ترشح بزاق می‌شود.)
• بی‌حسی صورت و گوش
• عفونت
• خونریزی
• جای زخم (اسکار)
• ترشح بزاق از محل جراحی
• تورم مجرای تنفسی

بیشتر این عوارض به ندرت اتفاق می‌افتند و معمولاً موقتی هستند. انتخاب جراح مجرب و دارای بورد تخصصی و رعایت دستورالعمل‌های قبل و بعد از جراحی تأثیر زیادی در کاهش احتمال بروز عوارض جراحی پاروتیدکتومی دارد.

هزینه جراحی غده پاروتید

هزینه جراحی غدد بزاقی به نوع عمل و تومور بستگی دارد. هزینه جراحی پاروتیدکتومی بعد از انجام معاینات و جلسه مشاوره تعیین می‌شود.

• تشخیص و درمان انواع تومورهای سرطان حنجره
  تاریخ انتشار : 1402-06-19تاریخ بروز رسانی : 1402-06-20


• روش های درمانی انواع توده ها و تومورهای سرطانی گردن
  تاریخ انتشار : 1402-06-09تاریخ بروز رسانی : 1402-06-15


• روش های تشخیص و درمان انواع کیست گردن
  تاریخ انتشار : 1402-08-13تاریخ بروز رسانی : 1402-08-14