عفونت گوش میانی چیست؛ علائم و راههای درمان آن

گوش، ارگانی بسیار مهم در بدن است که نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. سیستم شنوایی بسیار گسترده بوده و با قسمت های مختلف سر و گردن و بدن ارتباط دارد. اختلال ایجاد شده در این قسمت علاوه بر درگیر کردن سیستم شنوایی و تعادل می تواند به سایر قسمت های سر و گردن مانند مغز و مخچه و ساختارهای اطراف آن هم نفوذ کند. یکی از مشکلاتی که در این زمینه به وجود می آید، عفونت گوش است. این عفونت ها می تواند به دلایل مختلف و در بخش های مختلفی از گوش به وجود آید. زمانی که عفونت در گوش به وجود می‌ آید بسته به دلیل و شدت بروز آن علائمی را هم به همراه دارد. فرد باید در صورت ابتلا به عفونت گوش به یک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کند تا بررسی های لازم روی گوش انجام شود. عفونت بخش های مختلف گوش در صورتی که رشد کنند و درمانی برای آنها در نظر گرفته نشود مشکلات جدی را برای فرد به همراه خواهند داشت. حتی در مواردی علاوه بر شنوایی باعث آسیب رسیدن به ساختارهای تعادلی و مخچه هم می شود.

عفونت گوش میانی چیست؟

عفونت گوش میانی زمانی اتفاق می‌ افتد که یک ویروس یا باکتری باعث شود قسمت پشت پرده گوش عفونی شود. این شرایط بیشتر در کودکان رایج است.

علت عفونت گوش میانی

در بیشتر موارد، پیش از عفونت گوش میانی، ابتدا یک عفونت ساده مانند سرماخوردگی وجود دارد. به دنبال این عفونت ساده گلو یا بینی، لوله استاش (یا همان شیپور استاش) متورم یا بسته می‌ شود. به همین دلیل، ترشحات مخاطی گوش میانی نمی‌ تواند تخلیه شود و در آن جا تجمع پیدا می‌ کند. تجمع این ترشحات مخاطی در گوش میانی، محیطی ایده آل را برای رشد و تکثیر عامل عفونی فراهم می‌آورد. بدین ترتیب، عفونت از حلق به گوش میانی گسترش پیدا می‌ کند. اگر لوزه سوم یا آدنوئید (بافت نرمی در انتهای دهان در حلق بینی) هم بزرگ شود، می‌ تواند باعث بسته شدن شیپور استاش گردد. اگر لوزه سوم یا آدنوئید علت عفونت گوش میانی به صورت مزمن یا مکرر باشد، می‌توان با یک عمل جراحی ساده آن را از بدن خارج نمود.
به طور کلی، نونهالان بیش از سایرین مستعد ابتلا به عفونت گوش میانی هستند. به دلیل:

• شیپور استاش در کودکان باریک‌ تر و ظریف‌ تر از بزرگسالان است.
• آدنوئید کودکان به طور معمول، نسبت به بزرگسالان بسیار بزرگ‌ تر است.
• برخی از شرایط جسمی هم ممکن است با افزایش احتمال بروز عفونت گوش میانی همراه باشند. برخی از این شرایط به شرح زیر هستند:
• کام شکری یا داشتن یک شکاف در سقف دهان. در این نقص مادرزادی، یک شکاف غیر طبیعی استخوان سقف دهان را از هم جدا و باز نگه می‌ دارد.
• ابتلا به سندروم داون. این سندروم یک اختلال ژنتیکی به شمار می‌آید که به طور معمول، با درجاتی از مشکلات یادگیری و برخی خصوصیات خاص به لحاظ جسمی همراه است.

علائم عفونت گوش میانی در کودکان

• گوش درد که به ویژه با دراز کشیدن و خوابیدن تشدید می‌ شود
• کشیدن گوش یا لمس کردن گوش بیشتر از حالت عادی (این امر در مورد نونهالان که هنوز به خوبی نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند بیشتر اهمیت پیدا می‌کند).
• اختلال در خواب و دیر به خواب رفتن یا به خواب نرفتن
• گریه کردن بیشتر از حالت معمول
• بی تابی
• مشکلات در شنوایی و واکنش نشان ندادن نسبت به صداها
• بیشتر زمین خوردن و کاهش توانایی حفظ تعادل
• تب یعنی دمای بدن 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
• خارج شدن ترشحات از گوش
• سردرد
• کاهش اشتها

علائم عفونت گوش میانی در بزرگسالان

علائم این عفونت گوش در بین بزرگسالان کمی متفاوت است. در زیر علائم عفونت گوش میانی در این گروه سنی لیست شده است :

• گوش درد
• خارج شدن ترشحات از گوش
• مشکلات شنوایی یا همان کاهش قدرت شنوایی
• انواع عفونت گوش میانی
• عفونت‌ های گوش میانی، شامل سه دسته اصلی هستند که عبارت‌اند از:
• اوتیت گوش میانی با افیوژن (OME)
• اوتیت گوش میانی مزمن با افیوژن (COME)
• اوتیت حاد (AOM)
• عفونت OME به این صورت است که پس از بهبود عفونت گوش میانی، مایعات اضافی در گوش میانی باقی می‌ مانند که ممکن است بدون تجربه علائم، در معاینه پزشک شناسایی شود.
• عفونت COME نیز به این صورت است که مایعات همراه با عفونت یا بدون عفونت، به صورت مداوم به گوش میانی بازمی‌ گردند که سبب کاهش توانایی مبارزه با عفونت‌ های دیگر و کاهش شنوایی فرد می‌ شود.
• عفونت AOM شایع‌ ترین و مهم‌ ترین نوع عفونت گوش میانی است. در این حالت ، گوش میانی ملتهب می‌ شود و مایعات اضافه در پشت پرده صماخ جمع می‌ شوند. همچنین، فرد بیمار ممکن است با تب نیز مواجه شود.

راههای درمان عفونت گوش میانی

پاراستامول
ایبوپروفن یا سایر کاهنده های درد و تب، درمانی رایج به شمار می‌ رود.
معمولا برای کودکان، از آنتی بیوتیک استفاده نمی شود؛ ولی اگر علائم ماندگار یا شدید باشند، تجویز خواهد شد. وقتی علائم بیشتر از ۳ روز طول می‌کشد، پزشک شما به شما آنتی‌ بیوتیک را توصیه می‌ کند اگرچه اگر عفونت توسط یک ویروس ایجاد شده باشد، آنتی‌ بیوتیک آن را درمان نمی‌ کند درمورد بزرگسالان نیز، دکتر ممکن است برای شما آنتی‌ بیوتیک تجویز کند. بعضی از این آنتی‌ بیوتیک‌ ها ممکن است خوراکی و بعضی به صورت قطره گوش باشد. داروهای کاهش درد، مانند مسکن‌ها و داروهایی که برافروختگی را کاهش می دهد، ممکن است برای کاهش علائم استفاده شود. اگر شما هنوز علائم سرماخوردگی یا آلرژی را تجربه می‌کنید، پزشک شما ممکن است به شما استروئیدهای بینی، داروی رفع گرفتگی یا آنتی‌ هیستامین را توصیه کند.
تکنیک کمک‌ کننده دیگر، پاک کردن و تمیز کردن شیپور استاش است.این کار به کمک بینی شما انجام می‌ شود، به طوریکه دهان شما بسته است و این پاکسازی بسیار به آرامی، به کمک بینی انجام می شود. این کار هوا را به سمت شیپور استاش برده و به تخلیه آن کمک می‌ کند.

پیشگیری از عفونت گوش میانی

به طور قطع نمی توان از آن پیشگیری کرد؛ اما راهکارهایی برای کاهش ریسک گرفتن عفونت گوش میانی توسط کودک شما وجود دارد:

• دستان خود و کودکتان را به طور مرتب بشویید.
• اگر با بطری به کودکتان غذا می‌دهید همیشه خودتان آن را نگه دارید و در حالی به آنها غذا بدهید که نشسته هستند و دراز کشیده نباشند.
• وقتی به سن یک‌ سالگی رسیدند، دیگر با بطری به آنها غذا ندهید.
• کودک را از محیط‌ های پر دود و دم دور نگه دارید.
• واکسن‌ های مقرر شده کودک را به‌ موقع به آ‌نها بزنید.
• وقتی کودکتان به سن یک‌ سالگی رسید پستانک را از آنها بگیرید.
• طبق منابعی، شیر مادر باعث می‌شود عفونت گوش میانی کمتر اتفاق بیفتد.
• عدم تماس با کودکان ناخوش احوال
• در مورد بزرگسالان نیز، برای پیشگیری از هر نوع عفونت گوش، چه درونی، چه میانی و چه بیرونی، این موارد را رعایت کنید:
• مطمئن شوید که بعد از دوش گرفتن یا شنا کردن، گوشت را کامل خشک کرده باشید.
• سیگار نکشید و تا آنجا که ممکن است از محیط پر دود دوری کنید.
• آلرژی خود را مدیریت کنید.
• دستان خود را به درستی بشویید و از افرادی که سرماخوردگی یا مشکلات تنفسی سخت‌ تر دارند دوری کنید.
• مطمئن شوید که واکسن‌های خود را بموقع می‌زنید.
• تمیز و خشک نگه داشتن گوش، ولی به آرامی، یکی از راه های جلوگیری از عفونت گوش میانی است.

آیا عفونت گوش در بارداری خطرناک است؟

این عارضه در بارداری به دلایل مختلفی رخ می‌ دهد. معمولاً این مورد مشکل خاصی ایجاد نمی‌ کند و به راحتی قابل درمان است ؛ اما به‌ طور کلی در صورت ابتلا به هر عفونتی باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اگر عفونت گوش درمان نشود، برای سلامتی مادر و کودک مضر است و در مواقع نادر باعث ایجاد عوارض جدی خواهد شد.

بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش میانی

آموکسی سیلین اولین و مؤثرترین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش بزرگسالان مبتلا به اوتیت میانی است. معمولاً این دارو باید 2 تا 3 بار در روز به مدت یک هفته مصرف شود. پس از این مدت علائم باید برطرف شوند. اگر آموکسی سیلین مؤثر نباشد، آگمنتین یک جایگزین رایج است. پنی سیلین نیز گزینه درمانی دیگری است؛ اما ممکن است افراد نسبت به آن آلرژی داشته باشند. در این صورت گزینه‌ های دیگری مانند آنتی بیوتیک های سفالوسپورین، مانند سفدی نیر یا سفپودوکسیم توصیه می‌شوند. همچنین آزیترومایسین نیز میتواند مؤثر باشد. بزرگسالان مبتلا به گوش شناگر همچنین می‌توانند از طریق قطره‌های آنتی بیوتیک، عفونت گوش را درمان کنند. آنتی بیوتیک فقط می‌تواند عفونت‌های باکتریایی را درمان کند و تأثیری در درمان عفونت‌های ویروسی نخواهد داشت.
آنتی بیوتیک برای عفونت گوش کودکان مانند بزرگسالان شامل آموکسی سیلین میباشد. برای کودکان بالای دو سال می‌ توان از کوآموکسی کلاو، اریترومایسین و کوتریموکسازول نیز استفاده کرد. در کنار داروهای خوراکی قطره های آنتی بیوتیک مثل قطره پلی میکسین و قطره سیپروفلوکساسین نیز برای درمان عفونت گوش کودکان تجویز خواهد شد. اگر عفونت حاد باشد از سفیکسیم برای درمان آن استفاده می‌ شود.

عوارض عفونت گوش میانی

عوارض جدی عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) بسیار نادر است؛ اما در نوزادان ممکن است خطرناک باشند؛ زیرا سیستم ایمنی آنها هنوز در حال رشد است. در کنار عوارضی مانند وزوز گوش، برخی از عوارض اصلی مرتبط با عفونت گوش میانی عبارتند از:

• ماستوئیدیت
• کلستئاتوم
• لابیرنتیت
• مشکلات در رشد گفتار و زبان
• فلج صورت
• مننژیت
• آبسه مغزی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر تنها علامت شما گوش‌ درد است، بهتر است قبل از مراجعه به پزشک ۱ یا ۲ روز صبر کنید. بعضی وقت‌ها عفونت گوش به‌ خودی‌خود حل می‌شود؛ اما اگر درد بهتر نمی‌ شود یا شما در حال تب کردن هستید، بهتر است هرچه زودتر پزشک خود را ببینید. اگر این مایع درحال خارج شدن از گوش باشد، یا مشکل شنوایی داشته باشید، به دارو درمانی نیاز دارید.
در مورد کودک اگر:

• علائم بعد از ۲ یا ۳ روز از بین نمی‌روند.
• از گوش او ترشحات چرک یا مایع، خارج می‌ شود. بعضی‌ها ترشحات بی‌ درد و طولانی مدتی، حتی برای چند ماه دارند.
• درد زیاد
• شرایط سلامتی خطرناک، مثل بیماری قلبی و…

• آشنایی با مشکلات رایج پیر شدن گوش و راه حل های آن
  تاریخ انتشار : 1402-11-11تاریخ بروز رسانی : 1402-11-15


• جراح متخصص گوش حلق و بینی چه بیماریهایی را درمان می کند؟
  تاریخ انتشار : 1402-05-21تاریخ بروز رسانی : 1402-05-25


• سرطان لاله گوش علل علائم درمان
  تاریخ انتشار : 1402-12-14تاریخ بروز رسانی : 1403-01-29


• بررسی علائم سرطان لاله گوش به همراه روش درمان
  تاریخ انتشار : 1403-02-02تاریخ بروز رسانی : 1403-02-03


• اتواسکلروز گوش چیست التهاب گوش چسبنده
  تاریخ انتشار : 1403-01-27تاریخ بروز رسانی : 1403-02-01