کاهش اندازه و اصلاح شاخک های ساختاری بینی

در طول زندگی ممکن است مشکلات زیادی به طور طبیعی یا در اثر ضربه یا تصادف برای بینی و راه های تنفسی فرد پیش بیاید. یکی از این مشکلات، تورم و بزرگ شدن اندازه شاخک هایی است که داخل بینی قرار دارد و به آن بزرگی شاخک های بینی می گویند. این مشکل عوارض مختلفی دارد و بهتر است فرد مبتلا به سرعت برای درمان به پزشکان متخصص مراجعه کند. شاخک، مخروط یا توربین ها ساختاری استخوانی با بافتی نرم دارند که داخل گذرگاه بینی قرار گرفته اند.
در واقع در هر سوراخ بینی، ۳ شاخک وجود دارد که به آنها شاخک های تحتانی، شاخک های میانی و شاخک های فوقانی می گویند. این شاخک ها نزدیک سپتوم قرار گرفته و میان غضروف و استخوانی که سوراخ های بینی را از هم جدا کرده اند فاصله ایجاد می کنند. سپتوم و شاخک ها هر دو وظیفه ایجاد رطوبت و گرما را در گذرگاه بینی ایجاد کنند؛ اما از آنجایی که این شاخک ها به طور مستقیم در مجرای بینی قرار گرفته اند، تورم و بزرگ شدن آنها باعث انسداد تنفس از راه بینی و گرفتگی بینی می شود. در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی، روشهای بسیار متفاوت، جدید و بی خطری به روش های قدیمی اضافه شده و عمل جراحی شاخک های بینی با روش های جدیدی انجام می شوند. این مسئله باعث کم شدن عوارض و خطرات ناشی از بیماری و بهبودی سریع تر بیمار شده است.

انواع شاخک های بینی

در هر حفره بینی، سه شاخک (فوقانی، میانی و تحتانی) قرار دارد .شاخک های میانی و تحتانی شاخک های اصلی هستند که به طور طبیعی بزرگ و کوچک می شوند. این شاخک‌ها گاهی به طور غیر طبیعی، بزرگ شده و سبب انسداد بینی می‌شوند و مشکلاتی مانند صدای گرفته و خشک شدن گلو را برای بیمار ایجاد می کنند.

• شاخک فوقانی بینی: شاخک فوقانی در بالای دو شاخک میانی و تحتانی قرار دارد و در مقایسه با آنها کوچکتر است.
• شاخک میانی بینی: این دسته از شاخک ها در میان شاخک تحتانی و فوقانی قرار دارد. هنگام سرما خوردگی شاخک های درونی بینی متورم و بزرگتر از حالت عادی می‌شوند تا با عفونت های ایجاد شده مقابله کنند. همچنین زمانی که مبتلا به حساسیت می شوید، شاخک ها بزرگ خواهند شد.
• شاخک تحتانی بینی: پایین ترین شاخک ها، شاخک تحتانی است. در صورت بزرگ و متورم شدن شاخک های تحتانی مسیر هوایی و راههای تنفسی مسدود خواهد شد. شاخک وسطی و تحتانی بینی هوای ورودی را گرم، مرطوب و آماده برای ورود به شش ها می کنند. شاخک ها دارای مژک های بسیار ریزی هستند که از ورود ذرات ریز، ویروس، گرد و غبار و عفونت به شش‌ ها پیشگیری می کنند. شاخک های درونی بینی با این کار از بدن محافظت می کنند و یک محیط مناسب برای گلبول های سفید فراهم می سازند.

وظایف شاخک های بینی

1. هوای تنفس شده را به واسطه مژک های سلول های پوششی گرم و مرطوب نگه می دارد.
2. پاتوژن ها و ذرات معلق را از هوای دمیده شده حذف و به دام می اندازد.
3. سینوس های پارانازال و مجاری اشکی را تخلیه و پاک می‌کند.

علل بزرگی و تغییر اندازه شاخک های بینی

بزرگ شدن شاخک های بینی بیشتر به دلیل تورم شاخک تحتانی است. این تورم نیز دلایل بسیاری می تواند داشته باشد. عمده ترین آنها یک سرماخوردگی ساده است که می تواند اندازه شاخک ها را تغییر دهد. در اکثر مواقع پس از بهبودی اندازه شاخک کوچک می شود؛ اما ممکن است این اتفاق نیفتاده و فرد به بزرگی شاخک های بینی دچار شود. از جمله دیگر دلایل این مشکل عبارت است از:

• سینوزیت مزمن
• آلرژی
• تغییرات هورمونی در اثر بارداری
• روند پیری
• مشکلات ژنتیکی و مادرزادی
• محرک های بیرونی مانند دود سیگار و قلیان یا آلودگی و گرد و غبار هوا

علائم تغییر اندازه شاخک بینی

از علائم تورم شاخک بینی نیز می توان به پولیپ، آلرژی، سرماخوردگی، مسدود شدن مسیر بینی و عفونت سینوس اشاره کرد. کوچک کردن پولیپ بینی برای تسهیل تنفس و جلوگیری از بروز عوارضی مانند عفونت سینوسی امکان پذیر است. حتی اگر هیچ عارضه ای نداشته باشید، پولیپ بینی ممکن است تنفس طبیعی را سخت تر کند. با رشد پولیپ ها، جریان طبیعی هوا و تخلیه مایع از مجرای بینی را مسدود می شود. برخی از محرک ها نیز، مانند آلرژن‌ها یا دود تنباکو، ممکن است پولیپ ها را بزرگتر کرده و توانایی شما برای تنفس طبیعی را کاهش دهند و عوارضی همچون سرفه کردن، کاهش حس بویایی و چشایی، درد صورت و فشار اطراف سینوس‌ها، سردرد، آبریزش بینی، خر و پف را به همراه دارد.

روش های تشخیص تغییر اندازه و فرم شاخک های بینی

• به طور کلی یک پزشک متخصص از یک یا چند روش زیر برای تشخیص قطعی این بیماری استفاده می کنند.
• بررسی علائم با توجه به توضیحات بیمار و شرح حال خود
• معاینه بالینی و بررسی بینی و حلق فرد
• آندوسکوپی بینی برای بررسی دقیق تورم
• انجام سی تی اسکن برای بررسی میزان و جای انسدادها

مزایای درمان شاخک های بینی

• راه بینی را باز کرده و تنفس را بهبود می بخشد.
• خر و پف را کاهش می دهد.
• آلرژی را تا حدودی درمان میکند.

روش‌های درمان شاخک های بینی

درمان دارویی شاخک های بینی

• ابتدایی ترین روش های درمان که توسط پزشک در نظر گرفته می شود، تجویز داروها و اسپری ها برای کاهش میزان تورم و بزرگی در مراحل اولیه است. این داروها زمانی پاسخ می دهند که مشکل بسیار کم باشد و علائم و نشانه ها به میزان بسیار کمی فرد را آزار دهند. همچنین برای یک پزشک بسیار ضروری است که مشکلات زمینه ای مانند آلرژی، سینوزیت مزمن، یا دیگر عللی که باعث بروز این بیماری شده اند را بر طرف کند؛ چراکه بدون درمان آنها اقدام برای کوچک کردن شاخک های بینی کاری بی فایده است. پزشک بر اساس سابقه بیماری فرد، میزان پیشرفت بیماری و سن بیمار ممکن است یک یا چند نمونه از این داروها را تجویز کند:
• تجویز داروهایی مانند آنتی هیستامین برای از بین بردن آلرژی و میزان تورم شاخک ها
• تجویز اسپری های کورتیکواستروئیدی (Corticosteroid sprays ) برای کاهش علائم و گرفتگی بینی
• فرسایش بسامد رادیویی (Radiofrequency Ablation )
• در این روش، پوشش زیر مخاطی که بینی شاخک و سپتوم قرار دارد با استفاده از امواج رادیویی گرم خواهد شد. این عمل سبب کوچک شدن شاخک‌های بینی می‌شود. روش ذکر شده سرپایی بوده و نیاز به بیهوشی عمومی ندارد و با بی حسی موضعی انجام خواهد شد.

عمل جراحی توربینوپلاستی(Turbinoplasty )

کاهش ساب مخاطی هدف اصلی این روش خواهد بود. عمل جراحی توربینوپلاستی به دو شیوه صورت خواهد گرفت. در روش اول تنها بخش کوچکی از شاخک بینی برداشته می‌شود؛ اما در روش دوم روی لایه مخاطی شاخک به جهت دسترسی به استخوان شاخک برش زده شده و شاخک اضافی برداشته خواهد شد.

سوزاندن شاخک‌ بینی (Cauterization )

جراح بینی از طریق قرار دادن پروپ گرم شده داخل بینی، رگ‌های خونی موجود در شاخک بینی را مسدود خواهد کرد. این عمل سبب کاهش جریان خون در داخل بینی و کوچک شدن شاخک بینی خواهد شد.

برش سرد ( Coblation)

در برش سرد مانند بسامد رادیویی با استفاده از حرارت می‌توان شاخک بینی را کوچک کرد. حرارت استفاده شده در این روش کمتر بوده بنابراین درد و سوزش ایجاد شده کمتر خواهد بود. مزیت برش سرد نسبت به روش فرسایش فرکانس رادیویی این است که بافت‌های مجاور و مژک‌ها آسیبی نخواهد دید.

توربینکتومی (Turbinectomy )

توربینکتومی با برش کوچک در شاخک بینی و برداشتن بخشی از آن، بدون دست زدن به پوشش خارجی صورت خواهد گرفت.

درمان و اصلاح شاخک های بینی با جراحی توربینوپلاستی

کوچک کردن شاخک ها هم می تواند در بیمارستان و هم در کلینیک انجام شود. این عمل معمولاً با استفاده از اندوسکوپ (یک لوله ی کوچک که یک چراغ قوه در سر آن تعبیه شده است و اجازه می دهد که جراح بینی ساختار داخل بینی را مشاهده کند) انجام می شود. این جراحی از طریق سوراخ های بینی انجام می شود و به همین دلیل شما جای برش در بیرون بینی نمی بینید. یک برش کوچک در پوشش شاخک ها ایجاد می شود و مقدار کمی از استخوان برداشته می شود. بعضی از جراحان بینی ممکن است از ابزاری به نام میکرودبریدر (یک چاقوی دوار که برای ساکشن قلاب شده است) برای کاهش ضخامت بافت اطراف استخوان استفاده کنند. سپس جراح ممکن است از کورتر یا فرکانس رادیویی برای توقف خونریزی استفاده کند.

آیا عمل اصلاح شاخک های بینی نیاز به بیهوشی دارد؟

برخی از این روش ها احتیاج به بیهوشی عمومی دارند؛ اما برخی دیگر را میتوان به صورت سرپایی در کلینیک های پزشکی انجام داد.

مراقبت های پس از جراحی شاخک های بینی

• پس از جراحی و بسته به نوع جراحی، گاهی مجبور هستید تا یک هفته استراحت کافی داشته و کارهای سنگین انجام ندهید، ورزش نکنید و فعالیت زیاد نداشته باشید.
• از لمس کردن، خاراندن، فین کردن، ماساژ دادن و ضربه به بینی خود پرهیز کنید.
• برای کاهش درد احتمالی و بهبودی بهتر تورم باید از کیسه یخ یا کمپرس آب سرد استفاده کنید.
• اگر دردتان شدید است می توانید از مسکن استفاده کنید.
• مدت استحمام خود را کوتاه کرده و از آب ولرم استفاده کنید.
• به زاویه سر خود هنگام خواب دقت کرده و طبق دستور پزشکتان بخوابید ( سر هنگام خواب معمولا باید زاویه ۴۵ درجه داشته باشد).
• پس از کشیدن تامپون طبق دستور پزشک با سرم شستشو بینی را بشویید.
• از کشیدن سیگار و خوردن مشروبات الکلی خودداری کنید.
• از خم کردن سر و بلند کردن اجسام سنگین دوری کنید.
• سعی کنید از آلرژن ها دوری کنید.

عوارض جراحی شاخک بینی

برداشتن شاخک ‌های بینی از طریق انجام جراحی می‌تواند مضراتی نیز داشته باشد. چنانچه در طول عمل شاخک بینی مقدار زیادی از لایه مخاط بینی جدا و برداشته شود، شاخک‌های بینی عملکرد طبیعی خود را از دست داده و نمی توانند وظیفه‌ خود که گرم و مرطوب کردن هوای تنفس شده است را به خوبی انجام دهند. این عملکرد ضعیف شاخک ها موجب پوسته‌ پوسته و خشک شدن حفره های بینی شده و در نتیجه بیمار پس از عمل احساس سوزش مانندی در بینی خود خواهد داشت.

هزینه عمل شاخک بینی

هزینه انجام این جراحی بسته به پزشک جراح زیبایی بینی، امکانات کلینیک، شدت مشکل و… متفاوت است. با در نظر گرفتن اینکه عمل های مربوط به مشکلات تنفسی و شاخک بینی در جهت سلامت فرد صورت می گیرد، در نتیجه هزینه های مربوط به این جراحی توسط شرکت های بیمه پرداخت می شود.

• آیا درمان پولیپ بینی بدون جراحی امکان پذیر است ؟
  تاریخ انتشار : 1402-04-18تاریخ بروز رسانی : 1402-05-06


• علت به وجود آمدن تومورهای سینوس و بینی چیست ؟
  تاریخ انتشار : 1402-04-14تاریخ بروز رسانی : 1402-04-24


• درمان پولیپ بینی با اندوسکوپی سینوس
  تاریخ انتشار : 1402-03-16تاریخ بروز رسانی : 1402-03-27


• عمل جراحی اتموئیدکتومی؛ مزایا، خطرات و عوارض و مراقبتهای قبل و بعد
  تاریخ انتشار : 1402-07-24تاریخ بروز رسانی : 1402-07-30