اختلال پرشنوایی و عدم تحمل صدا (هایپراکوزیس) چیست؟

شنیدن یا شنوایی یکی از احساسات پنج‌ گانه است. این توانایی برای درک صدا توسط ارگانی مانند گوش از طریق تشخیص ارتعاشات صورت می‌ گیرد. هایپراکوزیس یا پرشنوایی، یک اختلال شنوایی است که با افزایش حساسیت به صداهای روزمره مشخص می‌شود. افراد مبتلا به هایپراکوزیس، صداها را بسیار بلندتر از آنچه هستند درک می‌ کنند و این صداها اغلب می‌توانند باعث ناراحتی، درد یا اضطراب شوند. هایپراکوزیس می‌ تواند ناشی از علل زمینه‌ ای مختلف از جمله آسیب به سیستم شنوایی، آسیب به سر، عفونت گوش، یا قرار گرفتن در معرض صداهای بیش از حد بلند باشد. می‌تواند یک یا هر دو گوش را درگیر کند و ممکن است شدت آن از خفیف تا شدید متغیر باشد. بیش شنوایی می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد و آنها را از موقعیت‌ های اجتماعی، محیط‌های پر سروصدا یا حتی صداهای رایج مانند ترافیک، موسیقی یا مکالمه دور کند. برای هر کسی که علائم هیپراکوزیس را تجربه می‌ کند، ضروری است که برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی با یک متخصص گوش مشورت کند.

علت حساس شدن گوش به صداهای بلند چیست؟

به‌ طور کلی افزایش سن یکی از مهم‌ ترین دلایل عدم تحمل صدا یا هایپراکوزیس است ؛ اما سایر دلایل بروز این بیماری عبارت هستند از:

• قرار گرفتن در معرض نویز بالا: صدای بلند یکی از دلایل اصلی هایپراکوزیس است. مثلا پخش موسیقی با صدای بلند برای چندین سال یا شنیدن صدای تیراندازی می‌ تواند علت عدم تحمل صدا باشد.
• آسیب به سر: آسیب به سر که فک یا گوش را درگیر می‌ کند، می‌تواند منجر به هایپراکوزیس شود.
• عفونت‌های ویروسی: عفونت‌ های ویروسی که عصب صورت یا گوش داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ممکن است منجر به هایپراکوزیس شوند.
• جراحی فک یا صورت: اگر گوش داخلی یا عصب صورت در حین جراحی آسیب دیده باشد، هایپراکوزیس ممکن است رخ دهد.
• بعضی دارو‌ها: تعدادی از داروها مانند انواع دارو‌های سرطان، می‌توانند باعث آسیب به گوش و بیماری عدم تحمل صدا شوند.
• اختلال‌های خود ایمنی: هایپراکوزیس می‌تواند در اثر بیماری‌ های خود ایمنی مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک (systemic lupus erythematosus) ایجاد شود.
• اختلال مفصل گیجگاهی-فکی: مفصل گیجگاهی-فکی، فک پایین شما را به جمجمه می‌چسباند. بروز چنین مشکلی در این مفصل ممکن است خطر ایجاد اختلال‌ های شنوایی مانند هایپراکوزیس را افزایش دهد.
• اوتیسم: اوتیسم یا شرایط طیف اوتیسم می‌تواند باعث حساسیت‌ های شنوایی، از جمله هایپراکوزیس شود. بر اساس تحقیقاتی که همین چند سال پیش انجام شد، حدود ۴۰ درصد از کودکان اوتیستیک به هایپراکوزیس نیز مبتلا هستند.
• استرس عاطفی: سطوح بالای استرس، از جمله اختلال استرس پس از حادثه (PTSD)، می‌تواند خطر ابتلا به هایپراکوزیس را افزایش دهد.

علائم عدم تحمل صدا یا هایپراکوزیس چیست؟

• صدا‌های معمولی خیلی بلند به ‌نظر می‌رسند.
• صدای خودتان خیلی بلند است.
• احساس ناراحتی در گوش
• سردرد
• مشکل در تمرکز کردن
• علائم شدید این بیماری می‌ تواند موارد زیر را در بر گیرد:
• درد هنگام شنیدن صدا‌های ناگهانی
• احساس ترکیدن چیزی در گوش هنگام شنیدن صدا‌های بلند
• اضطراب
• خواب بی‌ کیفیت
• خستگی
• ترس از موقعیت‌ های اجتماعی

عدم تحمل صدای زیاد همچنین در صورت ابتلا به بیماری‌ های زیر ممکن است رخ دهد:

• وزوز گوش
• فلج بل
• فلج صورت
• سندرم ویلیامز
• اضطراب
• افسردگی و حساسیت به صدا
• روان گسیختگی (شیزوفرنی)

چه کسانی به هایپراکوزیس مبتلا می‌ شوند؟

بیماری عدم تحمل صداهای بلند در درجه اول افرادی را تحت تأثیر قرار می‌ دهد که ویژگی‌ های زیر را داشته باشند:

• وزوز گوش داشته باشند.
• جنسیت آنها مرد باشد.
• بزرگسال باشند.

بزرگسالان بیشتر احتمال دارد به هایپراکوزیس مبتلا شوند ؛ زیرا افزایش سن با این بیماری مرتبط است. با این‌حال ، کودکان نیز ممکن است این بیماری را در بچگی تجربه کنند.

تشخیص هایپراکوزیس چگونه انجام میشود؟

اگر صدا‌های عادی برای فرد آزاردهنده باشد، پزشک با چند روش می‌تواند اقدام به تشخیص اختلال پرشنوایی نماید:

• معاینه فیزیکی گوش و سر
• بررسی سوابق پزشکی
• شنوایی‌ سنجی

پزشک شنوایی با دادن پرسشنامه به بیمار و پرسیدن سؤالاتی از او می‌تواند اختلال پرشنوایی بیمار را تشخیص دهد.

درمان عدم تحمل صدا

درمان عوامل پر شنوایی و بیماری های زمینه ای می تواند به حل مشکل کمک کند. تعدادی از تکنیک‌ ها برای کمک به بیماران برای کاهش حساسیت خود به صداها و همچنین هر گونه ترس و اضطرابی که در نتیجه این بیماری ایجاد شده‌ اند، در دسترس است. درک این نکته مهم است که درمان پر شنوایی به طور کامل ممکن نیست. در حال حاضر، رویکرد مدیریتی برای هایپراکوزیس، درمان پر شنوایی و مشاوره است. این ممکن است شامل صوت درمانی، درمان شناختی - رفتاری (CBT)، تغییر سبک زندگی، و همچنین مشاوره و آموزش باشد.

درمان شناختی-رفتاری (CBT) اختلال عدم تحمل صدا

در درمان شناختی رفتاری یا CBT، متخصص شنوایی به فرد آموزش می‌دهد که چگونه خودش را در مقابله با صداها کنترل کند و واکنش احساسی خود را مدیریت کند. این روش معمولاً برای افرادی که به علت استرس و PTSD دچار هایپراکوزیس شده‌ اند و یا دچار اضطراب اجتماعی هستند کاربرد بیشتری دارد.

درمان بازآموزی وزوز گوش (TRT) اختلال عدم تحمل صدا

TRT یک نوع درمان برای وزوز گوش است که ممکن است به درمان هایپراکوزیس نیز کمک کند. پزشک در این روش از دستگاهی مشابه سمعک استفاده می‌ کند. این دستگاه صدایی با شدت کم را ایجاد می‌ کند و به مغز شما اجازه می‌ دهد تا صدا و وزوز گوش را بشنود. این کار به مغز شما کمک می‌کند تا تأکید بر وزوز گوش را کاهش دهد. این درمان همچنین برای هایپراکوزیس استفاده می‌شود؛ زیرا می‌تواند به کاهش حساسیت شنوایی کمک کند.

حساسیت زدایی صدا

در این نوع درمان، هر روز باید مدت زمان مشخصی به نویز استاتیک ملایمی گوش دهید. برای این درمان نیاز به کمک یک متخصص شنوایی دارید. این کار می‌ تواند به‌ تدریج تحمل شما را نسبت به صدا افزایش دهد. برای رسیدن به نتایج بهتر حدود ۶ ماه یا بیشتر باید این درمان را ادامه دهید.

درمان‌ های جایگزین اختلال عدم تحمل صدا

پزشک همچنین ممکن است درمان‌های جایگزین را برای کنترل درد و استرس ناشی از هایپراکوزیس توصیه کند. این درمان‌های جایگزین عبارت هستند از:

• ورزش کردن
• یوگا
• ماساژ
• مدیتیشن
• طب سوزنی
• جراحی هایپراکوزیس

اگر درمان‌های ذکر شده ناموفق بودند، ممکن است برای درمان هایپراکوزیس به جراحی نیاز باشد. تکنیک جراحی در درمان این بیماری «round and oval window reinforcement» نام دارد. در حین جراحی، بافت پشت گوش در اطراف استخوان‌ های شنوایی حرکت می‌ کند. این بافت به استخوان‌ ها کمک می‌ کند و حساسیت به صدا را کاهش می‌ دهد.

هایپراکوزیس چه تفاوتی با میسوفونیا (Misophonia) دارد؟

میسوفونیا زمانی اتفاق می‌افتد که صدا‌های خاصی شما را عصبانی می‌کنند و با هایپراکوزیس همراه است ؛ اما این دو شرایط با یکدیگر تفاوت‌ هایی دارند. میسوفونیا شامل پاسخ احساسی به صدا‌های خاصی است و یک اختلال شنوایی مانند هایپراکوزیس نیست.

پیشگیری از ابتلا به هایپراکوزیس

علت اصلی بروز این اختلال قرار گرفتن در فضا‌های پر سر و صدا است، بنابراین بهترین راه برای پیش‌گیری از این بیماری این است که از قرار گرفتن در محیط‌ هایی که دارای آلودگی صوتی بالایی هستند تا حد امکان خودداری شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از علائم ذکر شده را داشتید و صداهای روزمره بلند تر از حالت طبیعی به نظر می‌ رسند به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. پزشک با معاینه و بررسی و انجام آزمایشات لازم به تشخیص نهایی می‌ رسد و برای درمان به شما مشاوره می‌دهد.
سوالات متداول در مورد هایپراکوزیس

آیا هایپراکوزیس درمان می‌ شود؟

اگرچه هیچ درمان سریعی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما استفاده از بعضی روش‌های درمانی می‌ تواند کیفیت زندگی افراد را با کاهش اضطراب آنها نسبت به صدا‌ها و کمک به سازگاری با صداهای ناخوشایند افزایش دهد.

آیا هایپراکوزیس یک بیماری مغزی است؟

هایپراکوزیس یک اختلال شنوایی است که در آن شنیدن صدا‌های روزمره عذاب آور می‌شود.

بهترین درمان برای هایپراکوزیس چیست؟

صدا درمانی بهترین درمان برای این بیماری است تا شما دوباره به شنیدن صداهای روزمره عادت کنید. این شامل معرفی صداهای آرام و سطح پایین به محیط شما است تا به حساسیت زدایی گوش کمک کند. دستگاه‌های نویز سفید، صداهای طبیعت یا موسیقی آرام‌ بخشی که با صدای کم پخش می‌شوند، می‌توانند مفید باشند.

• علائم علت و راه های تشخیص و درمان کاهش شنوایی
  تاریخ انتشار : 1402-04-31تاریخ بروز رسانی : 1402-05-25